Rəsmi İrəvanın beynəlxalq dəstəyinin tədricən zəifləməyə başladığı bir mərhələdə Ermənistanın Azərbaycana qarşı törətdiyi hərbi cinayətləri sübuta yetirən faktların da ard-arda ortaya çıxması maraqlı situasiya yaradır... Ermənistanın işğalçılıq siyasəti təkzibolunmaz sübutlarla artıq ifşa edilməkdədir, Araik Arutyunyanın etirafları Ermənistanın hərbi-siyasi dairələrini ciddi əndişəyə salacaq məzmunda olsa da, bu, hələ yalnız başlanğıcdır...

Cənubi Qafqazda gedən geopolitik proseslərdə intensivliyin aşağı düşdüyü müşahidə edilir. Əslində, bu, o qədər də gözlənilməz xarakter daşımır. Əksinə, Ukrayna savaşının dayandırılması ilə bağlı prosesdə yaranmış qəliz situasiya nəzərə alındıqda, bu, tamamilə normal hal təsiri bağışlayır. Yəni, Cənubi Qafqaz hazırda qlobal proseslərdə nisbətən arxa planda qalmış kimi görünür. Və belə anlaşılır ki, yaxın gələcəkdə qlobal siyasi güclərin bu regiona geopolitik marağının artacağı o qədər də inandırıcı deyil.

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, hətta qlobal güclər yenidən Cənubi Qafqazdakı geopolitik proseslərə maraq göstərməyə başlasalar belə, bunun əvvəlki məzmun və keyfiyyətdə olacağı qətiyyən inandırıcı görünmür. Çünki dünyada cərəyan edən proseslər qlobal maraqların və hədəflərin ciddi şəkildə dəyişdiyini göstərir. Hər halda, Ermənistanın öz beynəlxalq himayədarlarından əvvəlki səviyyədə dəstək görə biləcəyi qətiyyən inandırıcı deyil. Və bu baxımdan, indi həm zaman, həm də situasiya Ermənistanın əleyhinədir.

Ölkə.Az musavat.com-a istinadən xəbər verir ki, Ermənistan beynəlxalq dəstək ünvanlarını da bir-birinin ardınca itirməyə başlayıb. Belə ki, ABŞ-da hakimiyyət dəyişib, Bayden administrasiyasından fərqli olaraq, prezident Donald Tramp və onun siyasi komandası hazırda Ermənistanı öz strateji planlarından kənarda saxlayıb. Bayden administrasiyasının son günlərində ABŞ və Ermənisan arasında tez-tələsik imzalanmış strateji tərəfdaşlıq sazişini indi Ağ Evdə xatırlamağa qətiyyən həvəs göstərmirlər. Və bəzi ehtimallara görə, Tramp administrasiyası yaxın vaxtlarda Cənubi Qafqazda strateji tərədaş olaraq, Azərbaycanla yaxınlaşmaya daha çox üstünlük verə bilər.

ABŞ-ın dəstəyinin itirilməkdə olduğu bir vəziyyətdə Ermənistanın Avropa Birliyindən gözləntiləri də böyük risk altına düşmüş kimi görünür. Üstəlik, hazırda Avropa Birliyi indi daha çox öz gələcək taleyi barədə düşünmək məcburiyyətində qalıb. Erməni diasporunun verdiyi rüşvətin qarşılığı olan bəzi “növbətçi bəyanatlar” istisna olmaqla, rəsmi İrəvanın başı “qoca qitə”nin təhlükəsizlik problemlərinə qarışmış Avropa Birliyindən elə bir ciddi dəstək ala biləcəyinə inanmaq sadəlövhlük olardı. Və bu, Ermənistanı növbəti dəfə Azərbaycan qarşısında təklənmiş vəziyyətə sala bilər.

Belə anlaşılır ki, Ermənistan Azərbaycana qarşı törətdiyi hərbi cinayətlərə görə cavab vermək məcburiyyətində qala bilər. Rəsmi Bakının bu məsələdə prinsipial mövqe tutacağı isə qətiyyən şübhə doğurmur. Üstəlik, Ermənistanın beynəlxalq hüquq qarşısında məsuliyyətə çəkmək üçün rəsmi Bakının əlində kifayət qədər geniş və təkzibolunmaz faktlar toplanıb. Və bu məsələdə Bakıdakı məhkəmə prosesində erməni separatçı-terrorçuların etiraf ifadələri olduqca böyük əhəmiyyət daşıyır.  

Məsələ ondadır ki, uzun müddət qondarma separatçı quruma rəhbərlik etmiş Araik Arutyunyanın son məhkəmə etirafları Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi cinayətlərini sübuta yetirən faktların sırasına daxildir. O, “Qarabağ ordusu”nun təlimlərinə Ermənistan ordusunun qərargah rəisi Onik Qasparyanın rəhbərlik etdiyini, habelə Azərbaycanın dərinliklərinə zərbələr endirilməsi barədə qərarların Ermənistan tərəfindən verildiyini etiraf edib. Erməni separatçı bildirib ki, Qarabağdakı ermənilərin təhlükəsizliyinə məhz Ermənistan məsuliyyət daşıyırdı. “Qarabağ müdafiə ordusu” isə Ermənistan silahlı qüvvələrinin tərkibinə daxil idi.

Göründüyü kimi, rəsmi İrəvan onilliklər boyu uydurduğu “Qarabağ müdafiə ordusu” üzərindən siyasi manipulyasiyalar etməyə çalışsa da, artıq əsl həqiqətlər ortaya çıxmağa başlayıb. Yəni, Azərbaycan ərazisində terrorçuluq və vandalizmlə məşğul olan “Qarabağ müdafiə ordusu” əslində, Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin balansında olub, oradan aldığı əmrləri yerinə yetirib. Və bu, o deməkdir ki, Azərbaycan ərazisində törədilən hərbi cinayətlər məhz Ermənistan tərəfindən planlaşdırılıb.

Araik Arutyunyan, Ermənistan ordusunun qərargah rəisi Onik Qasparyanın ona Azərbaycanın hava limanlarının əsas məhv edilməli hədəf olduğunu bildirdiyini də etiraf edib. Ancaq Onik Qasparyan onu da deyib ki, Azərbaycanın hava limanlarına hərbi zərbələrin Ermənistan deyil, məhz qondarma qurumun silahlı qruplaşmaları tərəfindən edindirildiyi barədə təəssürat yaratmaq lazımdır. Və bununla da Ermənistanın dinc insanlara qarşı davamlı olaraq, törətdiyi hərbi cinayətləri necə gizlətməyə çalışdığı aydınlaşmış olur.

Maraqlıdır ki, Araik Arutyunyan Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə məktub ünvanlamaq istədiyini, ancaq Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın buna imkan vermədiyini də bildirib. Yəni, Paşinyan hakimiyyəti “Qarabağ problemi”nin həllində qətiyyən maraqlı olmayıb. Əksinə, rəsmi İrəvan Azərbaycan ərazilərinin Ermənistan tərəfindən işğal altında saxlanılmasında israrlı mövqe tutub. Və bu, Ermənistanın siyasi manipulyasiyalarını ifşa edən əsas məqamlardandır.

Erməni separatçı məhkəmə qarşısında açıq şəkildə etiraf edib ki, “Qarabağ müdafiə ordusu”nun “komandanı” Ermənistanın baş qərargah rəisinə tabe idi. O, vurğulayıb ki, onilliklər boyu “Qarabağ ordusu” heç vaxt ayrıca fəaliyyət göstərməyib. Araik Arutyunyan “Qarabağ ordusu”nun “komandan”ına qarşı Ermənistanda cinayət işi başlanıldığını xatırladıb və “əgər, mənə tabe olsaydılar, ona qarşı cinayət işi Qarabağda başlanılardı” deyib. Və təbii ki, bu məqamın özü də Ermənistanın Azərbaycan ərazilərində müxtəlif uydurma adlar altında işğalçı silahlı qüvvələr yerləşdirdiyini təsdiqləyir.

Bütün bunlardan da anlaşılır ki, Ermənistan Azərbaycan ərazilərini işğal edib və məsuliyyətdən heç bir halda, yayına bilməz. Azərbaycanın işğal olunmuş bölgələrində qondarma separatçı rejim də məhz Ermənistan tərəfindən yaradılıb və rəsmi İrəvan tərəfindən idarə edilib. Eyni zamanda, Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərində bütün silahlı fəaliyyətlərə, hərbi əməliyyatlara məhz Ermənistan ordusunun qərargahı rəhbərlik edib. Və bu baxımdan, rəsmi İrəvanın indiyə qədər beynəlxalq məkanda siyasi manipulyasiyalarla gündəmdə saxlamağa çalışdığı uydurma narrativlərin hamısı darmadağın olmaqdadır.

Ona görə də, rəsmi İrəvanın beynəlxalq dəstəyi də tədricən itirməyə başladığı bir şəraitdə Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi cinayətlərini sübuta yetirən faktların ortaya çıxması maraqlı situasiya yaradır. Belə ki, Ermənistanın işğalçılıq siyasəti təkzibolunmaz sübutlarla artıq ifşa olunmaqdadır. Araik Arutyunyanın etirafları Ermənistanın hərbi-siyasi dairələrini ciddi əndişəyə salacaq məzmunda olsa da, bu, hələ başlanğıcdır.

Tezliklə digər separatçılar da Azərbaycanın Qarabağ regionunda törətdikləri cunayətləri, soyqırımları, kütləvi qırğınları və digər vandalizm aktlarını etiraf etdikcə, beynəlxalq məkanda “əzabkeş Ermənistan”ın maskası yırtılacaq və əsl siması ortaya çıxmağa başlayacaq. Bu baxımdan, həm Ermənistan, eləcə də, bütün erməni hərbi cinayətkarlar törətdikləri vandalizmə görə cavab verməyə mütləq hazır olmalıdırlar. Və cəzadan yayınmağın mümkün olmayacağını da nə qədər tez anlasalar, bir o qədər yaxşı olar.

Türkiyə və İran yaxın dövrdə yeni bir geosiyasi mübarizəyə başlayacaq.

 Publika.az xəbər verir ki, bu barədə “Nəşnl İnterest” (Nİ) nəşri yazıb.

Nəşrin milli təhlükəsizlik üzrə departamentinin redaktoru, ABŞ hökumətinin müxtəlif qurumlarına xarici siyasətlə bağlı tövsiyələr verən Brandon Vayxert Konqresdəki respublikaçılar arasında Türkiyə-İran qarşıdurması ilə bağlı iddiaların müzakirə edildiyini qeyd edib.

İddiaya görə, respublikaçı konqresmenlərin bəziləri Türkiyə və İran arasında yaxın dövrdə İraqda qarşıdurma başlayacağını düşünürlər. Amerikalı siyasətçilər hesab edirlər ki, Türkiyə İraqda İranın təsir zonasını kəşfiyyat bacarıqları ilə azaldacaq və bu, qarşıdakı 10 il ərzində Yaxın Şərqin şimalını yeni toqquşma meydanına çevirə bilər. ABŞ-da bu mübarizənin qalibinin Türkiyə olacağı proqnozlaşdırılır.

Konqres kulislərindəki müzakirələr Türkyənin Suriya və İraqda İranın əsas geostrateji rəqibinə çevrildiyi yönündədir.

“Türkiyə son günlər Suriya hakimiyyətinin də dəstəyi ilə şimaldakı kürdləri (PYD/YPG terrorçuları-red) sıxışdırmağa çalışır, bu istiqamətdə hərbi əməliyyatları intensivləşdirib. İran bölgədəki kürd qruplaşmalarına dəstək vermir, çünki özü də kürd problemi ilə üz-üzədir. Lakin Tehran Türkiyənin bölgədəki hərbi əməliyyatlarının kürd qruplaşmalarla məhdudlaşmayacağını, İraqda İranın dəstəklədiyi şiə milis qruplarının da hədəfə çevriləcəyini anlayır”, - nəşr yazır.

Nəşr mənbələrinə istinadən qeyd edir ki, İraq Türkiyənin dəstəklədiyi qruplarla İranın dəstəklədiyi qruplar arasında qaynar münaqişə ocağına çevrilmək üzrədir.

Konqres üzvərini hazırladığı hesabatlarda bir məqama xüsusilə diqqət çəkilir: “Son 20 ildə MİT İran masasını tamamilə dəyişdirdi. İran və Türkiyə arasında əməkdaşlıq bəyanatlarına baxmayaraq, arxa fonda geosiyasi rəqabət var. Türkiyə İraqdakı gücünü genişləndirməklə Tehranı 1979-2003-cü illəri əhatə edən “ölkə sərhədlərindən kənara çıxmamaq” konseptinə qayıtmağa məcbur etmək istəyir. Lakin Türkiyə və İran arasındakı qarşıdurma Yaxın Şərqdə hələ heç kimin qalib olmadığı İraqda şiddətlənərsə, Ankara qalib olacaq. Türkiyə İran daxilindəki müxalifləri belə dəstəkləyərək, Tehran rejimini çökdürməyə çalışacaq. Qarşıdakı 10 il ərzində Yaxın Şərqin şimalında geosiyasi tarazlığı Türkiyə-İran qarşıdurması müəyyən edəcək”.

Ukraynada ABŞ və Rusiya arasında razılaşdırıla biləcək atəşkəsin effektivliyinə inanmaq mümkün deyil.

Belə bir bəyanatla Fransa prezidenti Emmanuel Makron çıxış edib.

Bununla belə Makron bildirib ki, Fransa və Böyük Britaniya münaqişənin həlli üçün alternativ plan hazırlayıb.
Fransa-Britaniya planı iki mərhələdən ibarətdir:

1. Havada və dənizdə atəşkəs, həmçinin enerji obyektlərinə hücumlara moratoriumun tətbiqi. Birinci mərhələ bir ay davam etməlidir;
2. Ukrayna ərazisinə sülhməramlıların göndərilməsi.

Fransa prezidenti hesab edir ki, bir neçə gün ərzində Ukrayna münaqişəsinin həlli “ölü nöqtədən” çıxa bilər. “Məsələ ondan ibarətdir ki, biz bu vaxtdan məqbul atəşkəsə nail olmaq üçün necə istifadə edəcəyik, danışıqlar bir neçə həftə çəkəcək və sülh imzalanandan sonra qoşunların yeridilməsi...”, - Makron bildirib. O bildirib ki, atəşkəs rejiminə əməl edilib-edilmədiyini yoxlamaq çox çətin olacaq.

Makron eyni zamanda ABŞ-la Ukrayna arasında dialoqun bərpasının vacib olduğunu bəyan edib.